Aurrera!: A Textbook for Studying Basque, Volumes 1

Chapter Eleven Wants and Needs

Wants and Needs Dialogue Zer behar du Xurgak? 1. Goxo eta Xurga kobazulotik irten dira eta Xurgaren etxera bueltatu dira. 2. xurga: Goxo! Goxo maitea, erlojua behar dut. Zer ordu da? 3. goxo: (aldizkaria itxi du) Lasai, Xurga. Goizeko laurak dira. Denbora daukazu. 4. x: Bale, bale. Non dago armairuko giltza? Zerbait behar dut armairuan. 5. g: Zer behar duzu? 6. x: Jertsea behar dut. Hotz dago etxean. 7. g: Hartu berogailua. Ni eroso nago. 8. x: Mila esker. (Xurgak berogailu txikia hartu du eta piztu du.) 9. Hamabost minutu pasatu eta gero . . . 10. x: Zer ordu da orain? 11. g: Laurak eta laurden dira. 12. x: Nola dakizu? Ez duzu erlojua ikusi. 13. g: Oso denbora sentsu fina daukat. 14. Orain, mesedez, aldizkaria irakurri nahi dut. Isilik! 15. x: Barkatu. Jarraitu aldizkariarekin. (Xurgak irratia piztu du.) 16. Bost minutu pasatu eta gero, Goxok ezin du irakurri irratiarekin 17. baina ez du ezer esan. 18. Xurga eskailerara joan da. c h a p t e r e l e v e n 249 250 wan ts an d n eeds 19. x: Kaka zaharra! Bizitza oso zaila da. Egunero eskailera igo behar dugu. 20. Igogailua behar dugu! Igogailuko dendara joan nahi dut. 21. Igogailu txiki bat alokatu nahi dut guretzat. Ados zaude? 22. g: Noiz joan nahi duzu? 23. x: Oraintxe bertan! Dirua daukat. Joan ahal dut. 24. g: Ez, ezin duzu. 25. x: Zergatik ez? 26. g: (aldizkaria lurrean bota du eta erlojua eskumuturretik kendu du) 27. Tori! Zer ordu da?! 28. x: Ai ene! Goizeko lau t’erdiak dira! Ezin dut dendara joan! 29. Ordu honetan dendak itxita daude! ■ Hitz eta esaldi berriak ■ behar (du) need behar izan to need bueltatu (da) to return erloju watch, clock aldizkari magazine, periodical armairu armoire, closet jertse sweater bero warm gailu machine berogailu heater eroso comfortable minutu minute [unit of time] pasatu passed, to pass laurden quarter laurak eta laurden dira it’s a quarter past four ezin cannot ezin izan to be unable nah i eta beh a r (to wan t and to need) 251 ikusi to see, to look at sentsu sense fin fine isilik egon to be quiet, to shut up jarraitu to continue, to follow irrati radio eskailera staircase kaka zaharra crap! zail difficult egunero every day igo to climb, to ascend, to go up igogailu elevator, lift denda store, shop nahi izan to want alokatu to rent guretzat for us ados agreement Ados zaude? Are you in agreement? Do you agree? oraintxe bertan right now bota to throw eskumutur wrist kendu to take (off, from), to remove t’erdiak half past (the hour) lau t’erdiak dira it’s half past four ■ Nahi eta behar (to want and to need) ■ Nahi (to want) and behar (to need) are expressed by compound constructions . Although they resemble a past tense, these are actually present-tense constructions. Nahi and behar immediately precede the auxiliary verb in af- 252 wan ts an d n eeds firmative sentences. In the examples that follow, the pronouns are in parentheses to remind us that in Euskara we do not always need to use them, but until you get used to the ergative -k marker, it’s a good idea to practice with the pronouns. The following are examples with nahi: (Nik) nahi dut. I want it. (Zuk) nahi duzu. You want it. (Berak) nahi du. She wants it. (Guk) nahi dugu. We want it. (Zuek) nahi duzue. You [pl.] want it. (Haiek) nahi dute. They want it. In English we must voice the object (it), but in Euskara the singular object is indicated in the form of the auxiliary verb, so there is no extra word needed to express it. Now observe the negative forms of the sentences above and note the change of location for the auxiliary verb. (Nik) ez dut nahi. I don’t want it. (Zuk) ez duzu nahi. You don’t want it. (Berak) ez du nahi. She/he doesn’t want it. (Guk) ez dugu nahi. We don’t want it. (Zuek) ez duzue nahi. You [pl.] don’t want it. (Haiek) ez dute nahi. They don’t want it. The object of the verb nahi can be either a noun or another verb. In other words, we can want something or we can want to do something. The following are examples of nahi with noun objects: (Nik) ardoa nahi dut. I want wine. (Nik...