Stijk'untesel xnichimal maya ts'iib: sk'ejomal snopojibal-sp'ijil maya te ts'íibe by Paul M. Worley and Rita M. Palacios (review)

te jun Stijk'untesel xnichimal maya ts'iib: sk'ejomal snopojibal-sp'ijil maya te ts'íibe, tulan sk'oplal melel ya spaj te maya ts'íib sok te sts'iib anglo sok te ewropeoetike, te ich'bilik ta muk' stukelike. Te ts'íibe ma ja'uknaxlaj te sts'ibayel junetike, ja' auk te yak'el ta ilel sok te sk'ejel te slekil-st'ujbilal a'telil yu'un te snopojibal-sp'ijomal mayaetike.

Te Paul sok te Ritae, ta jukeb kapitulo ya ya'antayik te bin ut'il ya yil sbaik te mayaetik ta spasel te lekil t'ujbil a'telile. Te snopojibal sok te yutsilal ya'telike ma jichuk-a te bit'il a'telil talem ta oksidente-e. Te maya ts'íibe bayalnax ta chajp ochem tey-a. Ma jchajpuknax te bin ut'il a yich' ts'ibayel, te banti a yich' ts'ibayele, sok te jts'ibajometike. Te banti a yich' ts'ibayele ay ta antiku sjun jme'-jtatik, ta pak'bil lum (sets', oxom…), ta pajk', ta na, ta jalabil, sok ta sjun jkaxlanetik. Ta cha'-xajt' ya xcholik ka'ytik te bin a'antaybil li'e. Ta xajchibale ja' te "Ma ts'iibuknax te k'ope", te banti ya yalik te bin ut'il ya yich' ts'ibayel te jalabil sok te ts'iib ta june, sok ya xcholik te bin ut'il a yich' k'opinel te ts'iib ta jalabiletike sok te xnichimal sts'iibik te jts'ibajometike (Cap. 2, 3, 4). Ta xcha'-xajt'al te a'yeje ja sbiil "Ma k'opuknax te ts'iibe", te banti ya ya'antayik te bin ut'il te "xnichimal ts'iibe" ma ja'uknax te bin a yich' k'opinel ta june, ja'me auk te bin a spasik te k'alal ya sk'opinik te sts'íibike, yu'un swenta jich ya yich' ta ich'el ta muk' a te maya ts'íibe (Cap. 5, 6, 7).

Ya jch'uuntik te bin ak'bil ta na'el li'e. Ya yal te ja' te ts'íibe ma ja'uknax te ts'ibaybil ta june, ay bayal xan ta kum-a te bin ut'il a yich' nopel, k'ejel sok ak'el ta ilel te snopojibal mayaetike. Te k'op "xnichimal sts'iib mayae" maba lek melel ja'nax ya yich' ta wenta te letra te ochem ta june, te bin talem ta oksidente-e. Yame yalik te ma spisiluk jente a stak' a sk'opin, sts'ibay te sjunike. Te maya ts'íibe ja'me lek yu'un te ya'antayel te sk'op mayaetike, melel te ts'íibe ma ja'uknax letraetik, yich'oj ta muk' te mach'atik a sts'ibaywaneje sok te mach'a a ya'iy o ya yil te ts'ibaybil a'telile, ta jun o bayuk-a te ts'ibaybil-ae. Jich yu'un te ts'íibe ma tejk'el k'opineluk a sk'an, ya spasnax ta ilel, sok ya spasnax ta ak'el ta ilel, ma tejk'eluk ts'ibaybil.

Ta swenta te jp'ijteswanejetik yu'un bats'il ants-winiketik ta Amerika, ja' i jun ini mero ya sk'an ich'el ta muk' melel ya yal te ma ja'uknax sts'iib te ay ta letrae, ya swijk'tes jsitik ta swenta te sk'op sok te xnichimal sts'iib mayaetike. Ya yalik, sok jich a kal auk, te mayaetike nojp yu'unik te letraetike, pero aymeix sts'iibik-a te k'alal la snopike, lajxanix yak'ik ochel letra tey ta sts'iibik-ae. Jich a skoltay sbaik-a sok jich ma xch'ay bael-a te snopojibal yu'unike, melel te nojp yu'unik te letraetike bayalxan jente a staj k'oyel a te sk'op-ya'yejike. Jich yu'un te sk...