Na Nupepa o ka Makahiki 1834, Mahele 5 = The 1834 Newspapers, Part 5

E ho'opuka li'ili'i hou 'ia ana ma kēia māhele o ka puke pai nā nūpepa Hawai'i a pau ma ke ka'ina i pa'i mua 'ia ai. E ho'omau ana ma lalo iho nei me ka nūpepa Hawai'i o ka makahiki 1834 'o Ka Lama Hawai'i. Ua pa'i mua 'ia ma Lahaina Luna, Maui, na nā haumāna o Ke Kulanui o Hawai'i ma Lahaina Luna a me nā kula 'ē a'e a nā mikionali Kalawina. 'O Lorrin Andrews ka Luna Ho'oponopono. Na nā kumu a me nā haumāna o ke Kulanui i kākau; 'a'ole na'e i palapala 'ia ko lākou mau inoa pākahi. Forbes 901 (II:75-77); Mo'okini 24; Chapin 63-64.

Ua pa'i 'ia ma lalo iho nei ka pukana o Ka Lama Hawai'i o ka 14 Malaki 1834, nona nā 'ao'ao he 'ehā: 'elima 'atikala o ka 'ao'ao 'ekahi; 'elua 'atikala a ho'okahi ki'i o ka 'ao'ao 'elua; ho'okahi 'atikala o ka 'ao'ao 'ekolu; a me 'ehā 'atikala o ka 'ao'ao 'ehā. Na Alonzo Chapin a me kāna wahine 'o Mary Ann Tenney Chapin i ho'omākaukau i nā ki'i.

Na Robert Dampier, ke kaha ki'i Pelekānia no Lord Byron o ka moku 'o H.M.S. Blonde, nāna i kākau i kēia 'atikala i hāpane i ka 'atikala pūka'ina holoholona 'āina 'ē no ka hipopōkamu i pa'i 'ia ma ka nūpepa i ka lā 28 o Pepeluali, 1834, a i ho'opuka hou 'ia ma ka puke 2 o nēia puke pai o ka makahiki 2003.

1. KA LAMA HAWAII. HE MEA IA E HOOLAHA IKE, A HE MEA HOI E PONO AI KE KULANUI. I naaupo ka uhane, aole ia he maikai. NA SOLOMONA.

Makahiki 1. LAHAINALUNA MAUI MARAKI, 14. 1834. Helu 5.

KA IKAIKA NUI O KA HIPOPOTAMU.

Palalapa mai o Mika Dampier penei, "Ike aku la au i kekahi Hipopotamu e au ana ma ka muliwai a holo ae la ka waapa, hamama ae la kona waha, kau kekahi iwi a maluna o ka waapa, a malalo kekahi a nahu mai. Moku loa ae la ka waapa a poho koke ilalo. Alaila au aku la ia me ka onionio ana o kona mau pepeiao, me he mea la i olioli i ka mea ana i hana'i." "A i kekahi manawa ike aku la au i na kanaka eono e hoe ana i ka waapa maluna o ka muliwai, a luu iho la kekahi hipopotamu ma kahi kokoke, a au mai la i hiki i ka waapa; alaila ea mai iluna, a kaikai ae la i ka waapa, a pau na kanaka i ka haule wale. Au mai la na kanaka a pau ma kapa o ka muliwai, aole kolohe iki ua Hipopotamu nei.

1. KA LAMA HAWAI'I HE MEA IA E HO'OLAHA 'IKE, A HE MEA HO'I E PONO AI KE KULANUI I na'aupō ka 'uhane, 'a'ole ia he maika'i¹NA SOLOMONA

Makahiki 1 LAHAINA LUNA, MAUI MALAKI 14, 1834 Helu 5

KA IKAIKA NUI O KA HIPOPŌKAMU

Palapala² mai 'o Mika Dampier penei, "'Ike akula au i kekahi Hipopōkamu e 'au ana ma ka muliwai a holo a'ela ka wa'apā, hāmama a'ela kona waha, kau kekahi iwi ā ma luna o ka wa'apā, a ma lalo kekahi a nahu mai. Moku loa a'ela ka wa'apā a pohō koke i lalo. A laila 'au akula ia me ka 'oni'oni³ 'ana o kona mau pepeiao, me he mea lā i 'oli'oli i ka mea āna i hana ai." "A i kekahi manawa 'ike akula au i nā kānaka 'eono e hoe ana i ka wa'apā ma luna o ka muliwai, a lu'u ihola kekahi Hipopōkamu ma kahi kokoke, a 'au...