In lieu of an abstract, here is a brief excerpt of the content:

  • No ka Mahi'ai 'Ana, Māhele 2: 'Ōlelo Mua no ka 'Ohina HEN / Agricultural Lore, Part 2: Introduction to the HEN Collection
  • Translated by Mary Kawena Pukui

'O ka Hawaiian Ethnographic Notes (HEN), he 'ohina palapala 'ōlelo Hawai'i ia ma ke Ke'ena Waihona Palapala Kahiko o ka Hale Hō'ike'ike o Kamehameha. He māhele ia 'ohina o ka ho'oilina a Mary Kawena Pukui i waiho mai ai mai kona mau makahiki e hana ana ma ka Hale Hō'ike'ike o Kamehameha. Aia ma ka HEN nā 'ano palapala like 'ole a Mrs. Pukui i 'ohi ai mai nā molekumu he nui e like ho'i me nā nūpepa 'ōlelo Hawai'i, nā puke pai, a me nā pepa a mo'olelo pilikino ('a'ole i maopopo loa ka molekumu o ia mau palapala a pau). 'Oiai ua 'oko'a ke 'ano a me ka molekumu o ia mau palapala, he hō'ike lākou i kā Mrs. Pukui hana nui ma ka 'ohi 'ana, ke kālailai 'ana, a me ka unuhi 'ana no ka pono o nā kānaka 'imi na'auao a hiki loa mai i kēia wā. Na Mrs. Pukui ka nui o nā unuhi ma ka HEN. Na kekahi po'e 'ē a'e, i pa'a 'ole mai ka inoa o ka nui, ke koena o nā unuhi a me nā ho'oponopono 'ana. E mōakāka hou mai paha ka mea nāna i hana ma kēlā palapala kēia palapala i ke kilo 'ana i ke kaila unuhi a lima kākau paha.

Ua nui nā pae unuhi i loko o ka HEN, mai ke kāmua me ka papa helu o nā nīnau a me ka hō'ulu'ulu mana'o i nā unuhi no'eau i ho'opa'a maiau 'ia. I loko o ia 'ohina e 'ike 'ia ai ka ulu 'ana o ka mākaukau o Mrs. Pukui, mai ka hana a ke kaikamahine 'ōpiopio a hiki i ka loea launa 'ole o ka wahine o'o. Ua 'ohi 'ia ka HEN i waihona no Mrs. Pukui pono'ī iho nō, a no ka nui po'e e noi mai ana i kona kōkua. No laila, e ho'omaopopo ke kanaka noi'i ē he māhele wale nō ia mau unuhi o ka 'ike a Mrs. Pukui i 'ohi ai. Ua nui ho'i ka 'ike i koe i mālama 'ia i ka waihona no'ono'o o Mrs. Pukui āna i ho'opa'a 'ole iho ai ma luna o ka pepa.

Ma kekahi 'ano, he mea kōkua ka HEN iā Mrs. Pukui i maopopo a mōakāka hou mai ai nā kumuhana like 'ole, 'oiai ua pa'a mua iā ia ka 'ōlelo a me nā kuluma o ka po'e Hawai'i. No ia 'ike i pa'a mua iā ia, 'a'ole 'o ia i ho'okomo mau i nā wehewehe 'ana a me nā unuhi piha pono e ma'alahi hou mai ai ka heluhelu 'ana o ka po'e 'ike 'ole. No laila, e ho'ohana 'ia ka HEN i ke'ehi mua a puka komo paha i loko o nā waihona palapala molekumu 'ē a'e he nui.

Na Kawena Pukui ka nui o nā unuhi ma kēia māhele o nei puke pai. E like me nā hana ho'opuka puke ma'amau, ua ho'oponopono iki 'ia kekahi o nā unuhi 'ōlelo Pelekānia. ('A'ole i hō'ike 'ia ma 'ane'i nā mea i ho'oponopono 'ia.) No ka palapala i unuhi hapa 'ia e Mrs. Pukui, ua hana 'ia he unuhi hou loa na kekahi o nā laekahi 'ōlelo o Ka Ho'oilina i hō'ike 'ia ka inoa. No ke kilo a noi'i hou 'ana aku, ua noa ka HEN- he 'ane'ane nō e piha 8,000 'ao'ao - i nā po'e a pau ma nā hola e hāmama ai ke Ke'ena Waihona Palapala Kahiko o ka Hale Hō'ike'ike o Kamehameha. [End Page 172]

The Hawaiian Ethnographic Notes (HEN) collection of Hawaiian manuscript material in...

pdf