In lieu of an abstract, here is a brief excerpt of the content:

  • Nā Mea Ho'ololi Hou o ka MH 1856 i ke Kumukānāwai o ka MH 1852 / 1856 Amendment to the Constitution of 1852
  • Translated by Jason Kapena Achiu

Ua hāpai 'ia kēia mau mea ho'ololi hou i ke Kumukānāwai o ka MH 1852 i ka MH 1855, a ua ho'oholo 'ia i ka MH 1856. I nā makahiki ma mua, ua kū makahiki ka noho 'ana o ka 'Aha'ōlelo. Ua koi nō na'e kekahi o nā mea ho'ololi i ka noho 'ana i kēlā me kēia makahiki 'elua. 'O nā kuhikuhi mea ho'ololi, 'a'ole nō i kū like me nā mea ho'ololi i 'ike 'ia i nā manawa a pau. Ua pa'i 'ia nō na'e nā mea a pau ma 'ane'i e like me ke kope kumu, me ka ho'opololei 'ole a kuhia 'ole 'ia. Ho'opuka 'ia: Kānāwai o ka Mō'ī Kamehameha IV, Honolulu, 1856; a ma ka 'ōlelo Pelekānia: Laws of His Majesty Kamehameha IV, Honolulu, 1856. Forbes 2164 (III: 169-170), 2163 (III: 169).

1. NA PAUKU. HOOLOLI I KE KUMUKANAWAI O KEIA PAE AINA, I HOOMAKAIA A I HOOHOLOIA E LIKE ME KA PAUKU 105, O KE KUMUKANAWAI E NOHO NEI.

PAUKU 1. Ua hoololiia a ke hoololiia nei ka pauku 27, ma ka olelo Hawaii wale no, me ke kapae ana i ka huaolelo "Alihikaua," a me ka hookomo ana malaila i na huaolelo "Ka Luna Nui," i heluheluia ua pauku la penei:

2. "O ke Alii ka Luna Nui maluna o na koa a me na manuwa, a me na mea kaua e ae ma ka moana a ma ka aina; a nana ka mana ma ona iho a ma o kekahi Luna Koa, a mau Luna pahu ana e koho ai, e ao a e hooponopono i ua mau mea kaua nei, mamuli o kona manao e pono, a e malu ai ke Aupuni. Aka, aole e pono ia ia ka hapai i ke kaua, me ka ae ole o kona Ahakukakukamalu."

3. PAUKU 2. Ua hoololiia, a ke hoololiia nei ka pauku 29, me ke kapae ana i na huaolelo "o ka halawai o kela makahiki ae," a me ka hookomo ana malaila, i na huaolelo, "o na makahiki elua," a penei e heluheluia'i ua pauku la:

4. "Na ke Alii e kukakuka pu ana me kona Ahakukakukamalu e hoakoakoa i na Hale elua o ka Ahaolelo ma kahi e noho ai na 'Lii, a ma kahi e paha ke pilikia ia wahi no kekahi enemi, a no kekahi mai ino paha; a ina i kue na Hale elua kekahi i kekahi, a i ke Alii paha, nana no e hoopanee, a hoopau a hookuu aku paha i ka Ahaolelo, aole nae mawaho o na makahiki elua, ina hoi he pilikia e hiki no ia ia ke hoakoakoa i ka Ahaolelo a i kekahi o na Hale elua paha no ia wa pilikia."

1. NĀ PAUKŪ HO'OLOLI I KE KUMUKĀNĀWAI O KĒIA PAE 'ĀINA, I HO'OMAKA 'IA A I HO'OHOLO 'IA E LIKE ME KA PAUKŪ 105, O KE KUMUKĀNĀWAI E NOHO NEI

PAUKŪ 1. Ua ho'ololi 'ia a ke ho'ololi 'ia nei ka Paukū 27, ma ka 'ōlelo Hawai'i wale nō, me ke kāpae 'ana i ka hua'ōlelo "'alihikaua,"1 a me ka ho'okomo 'ana ma laila i nā hua'ōlelo "ka luna nui," i heluhelu 'ia ua paukū lā penei:

2. "'O ke Ali'i ka luna nui ma luna o nā koa a me nā manuā, a me nā mea kaua 'ē a'e ma ka moana a ma ka 'āina; a nāna ka mana ma ona iho a ma o kekahi luna koa, a mau luna paha2 āna e koho ai, e a'o a e ho'oponopono i ua mau mea kaua nei, ma muli o kona mana'o e pono, a e malu ai ke aupuni. Akā, 'a'ole e pono iā ia ka hāpai i ke kaua, me ka 'ae 'ole o...

pdf