In lieu of an abstract, here is a brief excerpt of the content:

  • Nā Nūpepa o ka Makahiki 1834, Māhele 2 / The 1834 Newspapers, Part 2
  • Translated by Kapulani Antonio and Lokahi Antonio

E ho'opuka li'ili'i hou 'ia ana ma kēia māhele o ka puke pai nā nūpepa Hawai'i a pau ma ke ka'ina i pa'i mua 'ia ai. 'O ka pukana 'elua kēia o Ka Lama Hawai'i i pa'i 'ia ma ka lā 21 o Pepeluali, 1834, ma Lahaina Luna, Maui, na nā haumāna o Ke Kulanui o Hawai'i ma laila a me nā kula 'ē a'e a nā mikionali Kalawina. 'O Lorrin Andrews ka luna ho'oponopono. Ma waho a'e o Andrews, na nā kumu a me nā haumāna o ke Kulanui o Hawai'i nā 'atikala o ia pukana 'elua, a na Alonzo Chapin a me kāna wahine, 'o Mary Ann Tenney Chapin, ke ki'i i kaha. Aia 'ekolu 'atikala ma ka 'ao'ao 'ekahi; ke ki'i ma ka 'ao'ao 2; 'ehā 'atikala ma ka 'ao'ao 3; a me 'ehā 'atikala ma ka 'ao'ao hope. Forbes 901 (II: 75-77); Mo'okini 24; Chapin 63.

Ma "Kaua ma Potugala," ka 'atikala mua o kēia helu o Ka Lama Hawai'i, ho'okolokolo 'ia ke kaua i Pokukala i ka MH 1807 iā Napoleona Bonapate. Hō'ulu'ulu laulā 'ia nā hanana Pokukala a Palakila a hiki i ka MH 1834 me ka mana'o wānana ma ka paukū 4, 'o ka hopena o ia wā lō'ihi o ke kaua 'ana, 'o ia ke kaua hou 'ana. 'O kēia ka 'atikala mua loa ma nā nūpepa Hawai'i e wehewehe ana i nā hanana ma nā 'āina 'ē e hoihoi loa ana ka lehulehu heluhelu i ke kūnewa 'ana o nā makahiki.

1. KA LAMA HAWAII. HE MEA IA E HOOLAHA IKE, A HE MEA HOI E PONO AI KE KULANUI. I naaupo ka uhane, aole ia he maikai. NA SOLOMONA.

Makahiki 1. LAHAINALUNA MAUI FEBERUARI, 21. 1834. Helu 2.

Kaua ma Potugala.

I ka makahiki o ka Haku 1807 kaua aku la o Bonepate i ke alii o Potugala, a hee ia aina ia ia. Alaila holo malu ke alii a me kona poe hoahanau a me na kanaka a pau i pili ia lakou, a Berezila, ma Amerika Hema. Ua lilo mua o Berezila i ke alii o Potugala. A i ka wa i pio ai o Bonepate, alaila hoihoiia ka aina o Potugala i ke alii kahiko ia Pedero.

2. Aole nae ia i hoi aku, noho paa loa no ia ma Berezila; a haawi iho la ia i ke aupuni i kana kaikamahine uuku ia Maria. A hoonoho iho la o Pedero i kekahi hoahanau ona ia Miguila i kahu no kana kaikamahine, a nana i malama i ke aupuni i kona wa uuku. Noho no o Miguila a malama no i ke aupuni, a malama no hoi i ke kaikamahine a ke alii. A hiki i ka manawa i oo ai ua kaikamahine nei, aua kona kahu, o Miguila, aole i haawi i ke aupuni ia ia. Nolaila, kaua iho la lakou, a hee o Maria. Aole nae i make; holo no i ka aina e, a pakele. A lohe kona makuakane o Pedero, aloha iho la ia i kana kaikamahine; a kauoha ae la ia i kona aupuni hou ma Berezila, na kekahi keiki kane ana, a hoi hou aku la ia i Europa, e kokua mamuli o kana kaikamahine.

1. KA LAMA HAWAI'I HE MEA IA E HO'OLAHA 'IKE, A HE MEA HO'I E PONO AI KE KULANUI I na'aupō ka 'uhane, 'a'ole ia he maika'i NA SOLOMONA

Makahiki 1 LAHAINA LUNA, MAUI PEPELUALI 21, 1834 Helu 2

Kaua ma Pokukala

I ka makahiki o ka Haku 1807, kaua akula 'o Bonepate i ke ali'i o Pokukala, a he'e ia 'āina iā ia. A laila, holo malū ke ali'i a me kona po'e hoahānau a me nā kānaka a pau i pili iā lākou, a Palakila, ma 'Amelika Hema. Ua lilo mua...

pdf