In lieu of an abstract, here is a brief excerpt of the content:

  • Ka Puke Haumāna 'o 'Anatomia, Māhele 6 / Students' Materials, Anatomy, Part 6
  • Gerrit Parmele Judd
    Translated by Kaliko Beamer-Trapp

E hō'ike ana kēia māhele o ka puke pai i kekahi mau kumuhana na nā haumāna. Aia ma lalo iho nei ka māhele 'eono o kekahi puke 'anatomia i ho'ohana mua 'ia ma ke Kulanui o Hawai'i ma Lahaina Luna.

Na ke kauka mikionali ma Hawai'i nei 'o Gerrit Judd i kākau iā 'Anatomia (Honolulu, 1838) ma muli o kekahi mau māhele o ka puke 'Amelika i kapa 'ia 'o Class-Book of Anatomy, Designed for Schools (Bosetona, 1834) na Jerome V. C. Smith. Aia kā Judd ma ke kolamu mua, a 'o kā Smith ma ke kolamu 'ehā o lalo iho nei. Ua mana'o mua 'ia he unuhi piha kā Judd i kā Smith, akā, ke ho'ohālikelike pono 'ia aku, e 'ike 'ia auane'i ka pili me ka pili 'ole o nā puke 'elua. Ma nā māhele mua 'elima o 'Anatomia, i ho'opuka mua 'ia ma ka puke pai, ua komo kekahi hapa o kā Smith i kumu ho'ohālikelike. No ka 'oko'a loa na'e o kā Judd mai kā Smith ma nā māhele ma hope mai, 'a'ole e ho'opuka hou 'ia ana kā Smith.

Ua 'ae 'olu'olu mai ke Kalinika a Haukapila 'o Straub a me ka Hale Waihona Puke Lapa'au o Hawai'i i ke kope o kā Judd puke a me nā ki'i kikoho'e o ia puke.

Hō'ike kēia māhele o 'Anatomia i 'ekolu pakuhi papa no nā 'i'o o ke po'o, ke ā lalo, a me ka 'ā'ī. Ma muli o ko Judd hō'ike 'ana i ia mau pakuhi papa ma 'ehā kolamu e kau ana ma nā 'ao'ao he alo a he alo, he hō'ike like 'ia ia mau pakuhi papa ma 'ane'i: 'o ke kikokikona kumu ma mua, a 'o ka mea hō'ano hou 'ia a me ka unuhina 'ōlelo Pelekānia ma hope. Aia nā kuhia kikokikona no nā pakuhi papa ma lalo ma ke kolamu 'ehā ma ka 'ao'ao ho'okahi o ia kikokikona i kuhia 'ia. Hō'ike 'ia ka 'ōlelo ho'ākāka ma mua a ma hope o nā pakuhi papa ma nā kolamu ma'amau he 'ehā o nēia puke pai ('o ke kikokikona kumu, ka mea hō'ano hou 'ia, ka unuhina 'ōlelo Pelekānia, a me nā kuhia kikokikona). [End Page 150]

[End Page 151]

109. He papalua ka nui o na io; ma ka aoao akau kekahi, a ma ka aoao hema kekahi. Ina i hoailonaia kekahi penei, * hookahi ia io, aole ona kokoolua, a i ole keia hoailona e pono ka mea e heluhelu ana ke manao, aia kekahi ma kela aoao o ke kino. Aole e pau na io i ke kakauia ma keia palapala, ua nui no nae.

110. Eia kekahi mea. I ka heluhelu ana o ka papa hoike malalo iho nei, he pono ke heluhelu mai ka hema a i ka akau; o ka inoa mua, alaila kahi e hoohumuia'i, a mahope mai, e heluhelu i kahi e pili ai, a o kana hana ka mea e pau ai ia io.

111. Auhea oukou e na haumana. E pohihihi auanei keia papa ia oukou, aka, e maopopo no kekahi ke nana pono oukou ma na kii ma ka pau ana o keia palapala. Ina paha i kahaia a kaawale na io ma kekahi kino a nana maka aku oukou oia ka mea e akaka lea ai.

112. Aia paha e holo kekahi o oukou ma Amerika, malaila e ike ia mea, a malaila paha e ao i kela mea a i keia mea, e akamai ai ia a e lilo paha i kahuna lapaau.

109. He pāpālua ka nui o nā 'i'o; ma ka 'ao'ao 'ākau kekahi, a ma ka 'ao'ao hema kekahi. Inā i hō'ailona 'ia kekahi penei, "*" ho'okahi ia 'i'o, 'a'ole ona kōko'olua, a i 'ole k...

pdf