Nā Kānāwai o ke Aupuni Hawai'i, Māhele 2 = Laws of the Hawaiian Government, Part 2

E ho'opuka li'ili'i kēia māhele o ka puke pai i nā kānāwai 'ōlelo Hawai'i a pau o ke aupuni e mālama 'ia nei ma nā waihona palapala kahiko. E like me ke ka'ina i pa'i mua 'ia ai nā kānāwai, pēlā ka ho'opuka hou 'ana ma 'ane'i.

'O ke kānāwai 'eiwa, i pa'i 'ia ma 'Apelila 1827, ua kokoke e like a like me ke kānāwai mua i kau 'ia ma ka lā 2 o Iune, 1825, i pa'i 'ia ma ka puke pai hope iho nei. Aia ma ia kānāwai 'eiwa nā ho'ololi li'ili'i ma ka 'ōlelo, ka pela, a me ke kaha kiko, no laila, 'a'ole i pa'i hou 'ia ma 'ane'i.

'O ke kānāwai 'umi me ka 'umikumamākahi 'o ia nā la'ana mua loa o nā kānāwai ho'opa'i kalaima i pa'i 'ia. 'O kekahi mea kū i ka hoihoi, 'o ia ho'i, ma hope o ke pa'i 'ia 'ana o ke kānāwai 'umi e pāpā ana he 'elima kalaima ma ka lā 8 o Dekemapa, 1827, ua pa'i 'ia ma ia lā ho'okahi he mana hou o ia kānāwai i komo ai ke kalaima 'o ka moe kolohe. Kohu mea lā, na ia mana hou i pani ma kahi o ka mea mua, a no laila, ua helu 'ia ma 'ane'i 'o ia ke kānāwai 'umikumamākahi. 'O kekahi mea hoihoi, 'o ia ka mana'o o kekahi po'e ē he 'elua māhele o ia kānāwai: 'o ka mua, 'o ia nā kalaima mua 'ekolu i kūkala 'ia ka ho'omaka o ko lākou ho'okō 'ia 'ana ma ka lā 14 o Dekemapa, 1827; 'o ka lua, 'o ia nā kalaima hope 'ekolu i paipai 'ia ai ka lehulehu ākea e nānā maika'i me ka mana'o e ho'okō loa 'ia paha ma hope. Ua pa'i 'ia ke kānāwai 'umikumamākahi ma ka 'ōlelo Hawai'i wale nō, a 'o ia ka i pa'i hou 'ia ma 'ane'i, me ka unuhina 'ōlelo Pelekānia i hakuloli 'ia mai ka unuhina o kekahi kānāwai like o ka hapanui o nā māhele nui i pa'i 'ia ma ka makahiki 1835.

1. HE OLELO NO KE KANAWAI.

KE hai aku nei makou i ka olelo, e hoolohe mai, e ko kela aina, a me ko keia aina, e malama no hoi ko keia aina, a me ko kela aina: o ka mea i lohe i keia mau olelo, e malama ia; aka i malama ole e hewa ia.

2.      I
Ke papa aku nei makou i ka pepehi kanaka; mai pepehi kela aina maenei, mai pepehi keia aina maenei; o ka mea e pepehi maenei, e make ia i ke kaawe ia.

3.      II
Eia ka lua; ke papa aku nei makou i ka aihue; o ka mea e aihue, e paa ia i ka hao.

1. HE 'ŌLELO NO KE KĀNĀWAI KE ha'i aku nei mākou i ka 'ōlelo, e ho'olohe mai, e ko kēlā 'āina, a me ko kēia 'āina, e mālama nō ho'i ko kēia 'āina, a me ko kēlā 'āina: 'o ka mea i lohe i kēia mau 'ōlelo, e mālama 'ia; akā i mālama 'ole e hewa ia.

2.      I.
Ke pāpā aku nei mākou i ka pepehi kanaka; mai pepehi kēlā 'āina ma 'ane'i,¹ mai pepehi kēia 'āina ma 'ane'i;² 'o ka mea e pepehi ma 'ane'i,³ e make ia i ke kā'awe 'ia.

3.      II.
Eia ka lua: ke pāpā aku nei mākou i ka 'aihue; 'o ka mea e 'aihue, e pa...