In lieu of an abstract, here is a brief excerpt of the content:

  • Ka Puke Haumāna 'o 'Anatomia, Māhele 4 / Students' Materials, Anatomy, Part 4
  • Jerome Van Crowninshield Smith and Gerrit Parmele Judd
    Translated by Kaliko Trapp

E hō'ike ana kēia māhele o ka puke pai i kekahi mau kumuhana na nā haumāna. Aia ma lalo iho nei ka māhele 'ehā o kekahi puke 'anatomia i ho'ohana mua 'ia ma ke Kulanui o Hawai'i ma Lahaina Luna. Ho'omau 'ia nā kuhia kikokikona mai ka pukana hope mai nei o ka puke pai.

Na ke kauka mikionali ma Hawai'i nei 'o Gerrit Judd i kākau iā 'Anatomia (Honolulu, 1838) ma muli o kekahi mau māhele o ka puke 'Amelika i kapa 'ia 'o Class-Book of Anatomy, Designed for Schools (Bosetona, 1834) na Jerome V. C. Smith. Aia kā Judd ma ke kolamu mua, a 'o kā Smith ma ke kolamu 'ehā o lalo iho nei. Ua mana'o mua 'ia he unuhi piha kā Judd i kā Smith, akā, ke ho'ohālikelike pono 'ia aku, e 'ike 'ia auane'i ka pili me ka pili 'ole o nā puke 'elua.

He ho'okahi wale nō kope o kā Smith i koe ma Hawai'i nei, a 'o ia paha ke kope a Judd pono'ī iho nō i kahakaha penikala ai. Na ke Kalinika a Haukapila 'o Straub ia kope, a ua 'ae 'ia i ka Hale Waihona Puke Lapa'au o Hawai'i nāna i 'ae 'olu'olu mai ho'i e pa'i hou 'ia ma 'ane'i. Me ia puke a Smith, ua 'ae 'olu'olu pū mai ke Kalinika a Haukapila 'o Straub a me ka Hale Waihona Puke Lapa'au o Hawai'i i ke kope o kā Judd puke a me nā ki'i kikoho'e o ia puke. Forbes 1088 (II:174-175); Judd/Bell/Murdoch 166 (59-61).

He 'oko'a ka helu paukū 'ana o ke kolamu 'ekolu me ka 'ehā, 'oiai ua ho'opuka 'ole 'ia kekahi o kā Smith ma 'ane'i.

65. NA IWI O NA LALA.

He kanaonokumamaha iwi o na lala oluna, a he kanaono o na lala olalo. He palua wale no lakou, ua like ko kekahi aoao me ko kekahi aoao.

65. NĀ IWI O NĀ LĀLĀ

He kanaonokumamāhā iwi o nā lālā o luna, a he kanaono o nā lālā o lalo. He pālua wale nō lākou, ua like ko kekahi 'ao'ao me ko kekahi 'ao'ao. [End Page 140]

[End Page 141]

66. NA IWI O KA LALA OLUNA.

Iwi Poohiwi.

  • 2 Iwi Hoehoe,

  • 2 Iwi Lei,

Iwi Loihi.

  • 2 Iwi Uluna,

  • 2 Iwi Kubita,

  • 2 Iwi Kano,

Iwi uuku a me ka poepoe.

  • 16 Iwi Pulima,

  • 10 Iwi Peahi lima,

  • 28 Iwi Manamanalima.

    64

66. NĀ IWI O KA LĀLĀ O LUNA

Iwi Po'ohiwi

  • 2 Iwi Hoehoe

  • 2 Iwi Lei

Iwi Lō'ihi

  • 2 Iwi Uluna

  • 2 Iwi Kūbita

  • 2 Iwi Kano

Iwi 'u'uku a me ka poepoe

  • 16 Iwi Pūlima

  • 10 Iwi Pe'ahilima

  • 28 Iwi Manamanalima

    64 [End Page 142]

[End Page 143]


Click for larger view
View full resolution

KI'I V - 12

    Hoehoe

  • 1,   Iwi Lei

  • 2,   Iwi Umauma

  • 3,   Iwi Hoehoe

  • 4,   Iwi Uluna

67. IWI HOEHOE.

He wahi iwi palahalaha keia, a he lahilahi, me he huinakolu la ke ano, e lewalewa ana mawaena o na io o ke poohiwi, aole i pili me kekahi iwi, o ka iwilei wale no. Elua wahi oi o keia iwi. O ka oi lapa oia kahi e huiia me ka iwi lei, a he lapa kona malaila aku a hele loa i kela aoao o ka iwi. O ka oi nuku, aia ma ka aoao oloko, he palena ia no ka iwi uluna o poholo ae maloko; o ka oi lapa ka palena maluna, mawena o ua mau oi la he wahi lua uuku no ke poo o ka iwi uluna, kahi e kaa ai ia iwi.

67. IWI HOEHOE

He wahi iwi pālahalaha kēia, a he lahilahi, me he huinakolu lā ke 'ano, e lewalewa ana ma waena o nā 'i'o...

pdf