In lieu of an abstract, here is a brief excerpt of the content:

  • Ka Puke Haumāna 'o 'Anatomia, Māhele 5 / Students' Materials, Anatomy, Part 5
  • Jerome Van Crowninshield Smith and Gerrit Parmele Judd
    Translated by Kaliko Trapp

E hō'ike ana kēia māhele o ka puke pai i kekahi mau kumuhana na nā haumāna. Aia ma lalo iho nei ka māhele 'elima o kekahi puke 'anatomia i ho'ohana mua 'ia ma ke Kulanui o Hawai'i ma Lahaina Luna.

Na ke kauka mikionali ma Hawai'i nei 'o Gerrit Judd i kākau iā 'Anatomia (Honolulu, 1838) ma muli o kekahi mau māhele o ka puke 'Amelika i kapa 'ia 'o Class-Book of Anatomy, Designed for Schools (Bosetona, 1834) na Jerome V. C. Smith. Aia kā Judd ma ke kolamu mua, a 'o kā Smith ma ke kolamu 'ehā o lalo iho nei. Ua mana'o mua 'ia he unuhi piha kā Judd i kā Smith, akā, ke ho'ohālikelike pono 'ia aku, e 'ike 'ia auane'i ka pili me ka pili 'ole o nā puke 'elua.

He ho'okahi wale nō kope o kā Smith i koe ma Hawai'i nei, a 'o ia paha ke kope a Judd pono'ī iho nō i kahakaha penikala ai. Na ke Kalinika a Haukapila 'o Straub ia kope, a ua 'ae 'ia i ka Hale Waihona Puke Lapa'au o Hawai'i nāna i 'ae 'olu'olu mai ho'i e pa'i hou 'ia ma 'ane'i. Me ia puke a Smith, ua 'ae 'olu'olu pū mai ke Kalinika a Haukapila 'o Straub a me ka Hale Waihona Puke Lapa'au o Hawai'i i ke kope o kā Judd puke a me nā ki'i kikoho'e o ia puke. Forbes 1088 (II:174-175); Judd/Bell/Murdoch 166 (59-61).

He 'oko'a ka helu paukū 'ana o nā kolamu mua 'ekolu mai ko ka 'ehā, 'oiai ua ho'opuka wale 'ia nō ma 'ane'i nā māhele o kā Smith i pili i kā Judd. 'Oiai ua helu hewa 'ia nā kuhia kikokikona o kēia māhele ma ka puke pai hope iho nei, ua ho'opololei 'ia ma 'ane'i e ho'omau ana ma nā helu pololei i pono ai.

92. NO NA OLONA.

Oia ka inoa o na wahi, a me na kaula e paa ai na iwi kekahi me kekahi, a me na puupuu, a me na ami. He mau mea pahee lakou, he keokeo, he hinuhinu, a he paa loa no hoi, aole e moku wawe i ka huki ana. Ua nui loa na olona aole paha i heluia. He ano okoa ko kekahi, a he ano okoa ko kekahi, hookahi hoi oihana nui o ka hana paa i na iwi i hemo ole ae. He loihi kekahi olona, me he kaula la, he palahalaha kekahi, a he aa laulau ke ano o kekahi.

92. NO NĀ OLONĀ

'O ia ka inoa o nā wahī a me nā kaula e pa'a ai nā iwi kekahi me kekahi, a me nā pu'upu'u, a me nā 'ami. He mau mea pahe'e lākou, he ke'oke'o, he hinuhinu, a he pa'a loa nō ho'i, 'a'ole e moku wawe i ka huki 'ana. Ua nui loa nā olonā, 'a'ole paha i helu 'ia. He 'ano 'oko'a ko kekahi, a he 'ano 'oko'a ko kekahi, ho'okahi ho'i 'oihana nui 'o ka hana pa'a i nā iwi i hemo 'ole a'e. He lō'ihi kekahi olonā, me he kaula lā, he pālahalaha kekahi, a he 'a'a laulau ke 'ano o kekahi. [End Page 124]

[End Page 125]

93. O kekahi olona ua pili kekahi piko ma ke poo o kekahi iwi, a o kekahi piko ma kona lua e kaa ai.

94. Ua pili kekahi mawaho o ka puupuu; mamua kekahi a mahope kekahi, aia no ma kahi e pono ai ke hoopaa.

93. 'O kekahi olonā, ua pili kekahi piko ma ke po'o o kekahi iwi, a 'o kekahi piko ma kona lua e ka'a ai.

94. Ua pili kekahi ma waho o ka pu'upu...

pdf