In lieu of an abstract, here is a brief excerpt of the content:

The American Indian Quarterly 30.1 (2006) 3-10



[Access article in PDF]

Jibwaa-ozhibii'igewin

Giwiindamaagoonaanig netaa-inwejig, gichi-aya'aag, menidookijig, wezhibii'igejig miinawaa inaakonigewininiwag, da-wanisinoon anishinaabe-inwewinan. Mii eta go niswi anishinaabe-inwewinan da-zhaabwiimagadoon midaaswaako-biboon. Mii go maamakaaj noomaya eta endazhindaagwak wenji-apiitendaagwak anishinaabe-inwewinan, ezhi-babamendaagwak wii-ishkwaataamagak. Mii dash gaawiin memwech ji-maamakaawendaagwak. Gaa-ako-naanimidana-ashi-naano-biboonagak gii-maajii-dazhindaagwad anishinaabe-ogimaawiwin. Minawaa ishpenimowin gii-tazhindaagwad gaa-ako-nisimidana-biboonagak, apii gii-ishpenimosiwang. Da-waabandaagwad wenji-babaamendaagwak omaa AIQ ezhinikaadeg. Mii eta go bezhig ozhibii'igewin gaa-naanaagadawendaagwak gii-ozhibii'igaadeg ojibwemong, gaawiin dash zhaaganaashiimowin. Awegodogwen ekidomagak anishinaabe-inwewin, gaawiin dash anishinaabemong. Gidaa-naanaagadawendaamin akeyaa ezhi-aabadak anishinaabe-inwewinan gibimaadiziwininaaning miinawaa gidizhichigewininaaning giishpin aabadasinok megwaa ganoodamang wenji-apiitendaagwak.

Miziwekamig gidoogimaawi'igoomin zhaaganaashiimong, gaawiin eta Dinekaang miinawaa Zhaaganaashiiwakiing. Gidoogimaaminaanig ozhibii'igewag miinawaa inaakonigewag zhaaganaashiimong. Gaawiin aabadasinoonin anishinaabe-inwewinan anishinaabe-ogimaawing. Gaawiin igaye aabadasinoonin anishinaabe-inwewinan imaa gikinoo'amaadiiwigamigong, mii eta go imaa Piegan Institute ezhinikaadeg miinawaa Waadookodaading Gikinoo'amaadiiwigamigong iwidi Odaawaa-zaaga'iganiing miinawaa Dinekaang, gikinoo'amaagoowag abinoojiinyag zhaaganaashiimong. Agindaasowin, ozhibii'igewin, [End Page 3] mashkawiziwin, nenda-gikenimind bemaadizid, akina gegoo gikinoo'amaagemagad zhaaganaashiimong. Gaawiin aabadasinoon anishinaabemowin imaa niibowa anishinaabe-gikinoo'amaadiiwigamigong, gemaa giishpin aabadak, aabadad eta ningo-diba'igan endaso-giizhig. Ogimaag iwidi gikinoo'amaadiiwigamigong inaakonigewag waa-izhichigewaad zhaaganaashiimong. Gaawiin apane aabadasinoon anishinaabe-inwewinan imaa endazhi-mawanji'idiiwaad anishinaabeg. Giishpin wiidigendiwaad anishinaabeg, mawanji'idiiwaad gemaa zagaswe'idiiwaad, nawaj izhi-aabadad zhaaganaashiimowin. Mii go naasaab imaa anishinaabe-ozhibii'igewin ozhibii'igaade imaa zhaaganaashiimong. Mii etz go aanind anishinaabe-wezhibii'igejig ozhibii'igewag anishinaabemong. Gaawiin mashi ningii-waabandanziin michi-mazina'igan wezhibii'igaadeg anishinaabemong.

Mii eta go aabadak anishinaabe-inwewin nawaj endazhi-manidookeng. Niibowa anishinaabe-izhitwaawinan gemaa anishinaabe-izhichigewinan ayaamagadoon anishinaabemong eta enikanootaagemagasinok. Babaamendaagwad waa-inakamigak. Gaawiin geyaabi da-ayaamagasinoonin anishinaabe-izhichigewinan giishpin ayaamagasinok anishinaabe-inwewinan. Miinawaa gichi-wiindamaagewag aanind menidookejig anishinaabemong wenji-apiitendaagwak anishinaabemowinan. Naasaab enendangig gikinoo'amaagewag miinawaa ozhibii'igewag; wiinawaa dash, gaawiin zoongi-gagiikwesiiwag wenji-apiitendaagwak, mii eta go imaa zhayaaganaashiimojig bebaamendamowaad gete-makadewikonayegwewin ezhinikaadenig.

Gete-makadewikonayegwewin gii-ishkwaataamagad mewinzha. Mii eta go gii-abadad anami'eng miinawaa gabe-gikendaasong. Memindage gii-aabadad imaa anami'e-gikinoo'aamageng. Gaagiigidowin, ziiga'andaagowin miinawaa maajaa'iwewin gii-inakamigadoon eta imaa gete-makadewikonayegwewin. Enami'ejig gii-wiindamaagewag gaa-onji-ogimaakaazowaad gaa-izhi-aabajitoowaad. Gete-makadewikonayegwewin gii-gagwe-ogimaawendaagwad. Gii-mashkawiziimagad imaa akeyaa, i'iw gete-makadewikonayegwewin. Mii go naasaab imaa gabe-gikendaasong. Gii-aabadad eta imaa gabe-gikendaasowigamigong, denijig eta. Gaawiin nawaj gii-naadamaagemagasinoon. Mii eta go gii-abadak gete-makadewikonayegwewin ji-gikendaagwak ishpi'inenimind a'aw gekendang. Giishpin awiya gii-kikendang gete-makadewikonayegwewin, gii-inenimaa ji-gikendaasod. [End Page 4]

Ezhi-gikendanzigwaa anishinaabe-wezhibii'igejig, mii na naasaab imaa ojibwemong, dinemong gemaa bwaanimong? Imaa mazina'iganing House Made of Dawn ezhinikaadeg, gaa-ozhibii'ang Scott Momaday niizh anishinaabe-inwewinan gii-aabadadoon. Dypaloh miinawaa Qtsedaba. Gaawiin nawaj apiitendaagwasinoonin awashiime bakaan 90,000 zhaaganaashii'ikidowinan imaa mazina'iganing. Gaawiin aabadasinoonin ji-gikeniming awiya gemaa waa-izhichigepan. Gaawiin awiya oga-gikendanziin akeyaa enikanootaagemagak (baaka'aakwe, gookooshiwiwiiyas, oshkanzh). Ogii-mamoon idash imaa Tewa anami'ewin, gaawiin dash gikendaagwasinoon. Gaawiin nisidootaagemagasinoonin. Nitaa-abadadoon idash. Aabadadoon ji-wiindamaaged wezhibii'igewinini gikendaasod miinawaa gikendang odinwewin. Mii go nassab akeyaa izhi-aabadad gete-makadewikonayegwewin imaa zhaaganaashiimong. Gaawiin gikendaagwasinoon, mii eta aabadak ji-gikenimind wezhibii'iged gikendaasod. Aabadadoon ikidowinan eta, gaawiin dash anishinaabemowin. Mii go naasaab imaa anishinaabemong miinawaa gete-makadewikonayegweng, aabadadoon onow ikidowinan ji-inendaagwak gikendaasod a'aw wezhibii'iged. Anishinaabe-inwewinan aabadadoon eta dibishkoo go gete-ayi'iin, wayaabandaagwak, enendaagwak, gaawiin dash gekendaagwak gemaa nayaadamaagemagak. Giishpin gikendaman anishinaabe-inwewin miinawaa waabandaman aabadak imaa, gichi-wenipanad ji-nisidotaman. Mii gaawiin gwayak akeyaa wezhibii'igaadeg, ayaabadak. Aapiji wenipanad ji-waabanda'igaadeg imaa Winona LaDuke's Last Standing Woman eyaamagak ningo-mazina'igaans ojibwemong miinawaa "aaniikanootaagewin" idash gaawiin ganage aaniikanootaagemagasinoon, mii eta go aanind ikidowinan. Mii sa go geget a'aw wezhibii'igwed gii-inendam gaawiin awiya egindang oga-gikendanziin wezhibii'ang. Mii i'iw wenji-gagwedweng—giishpin apiitendaagwak anishinaabe-inwewin, aaniin wenji-dazhiikanzigwaa akeyaa dazhiikamowaad zhaaganaashiimowin? Aabadad ina eta ji-gikendaagwak gikendaasoyaang? Aabadad ina onjida ji-nisidotanzig egindang? Aabadad ina nawaj ji-gikendaagwasinok ezhi-nisidotanzigwaa...

pdf