Quodlibet IV

QUAESTIO 33

420 QUODLIBET IV QUAESTIO 33 UTRUM DOCTORIBUS CONTRARIANTIBUS CIRCA ALIQUOD AGIBILIUM ET AGERE SECUNDUM UNAM OPINIONEM EST SINE OMNI PERICULO PECCATI , AGERE VERO SECUNDUM ALIAM EST IN DUBIO PECCATI MORTALIS, MORTALITER PECCET ILLE QUI AGIT ILLUD DE QUO EST DUBIUM AN SIT 5 PECCATUM MORTALE, PUTA IN EMENDO REDDITUS AD VITAM VEL ACCIPIENDO ULTRA SORTEM Circa secundum arguitur quod mortaliter peccat imponens se illi periculo, quia dicitur E c c l e s i a s t i c i IIIo: «Qui amat periculum peribit in illo». 10 Contra: tunc multi essent in periculo mortalis peccati et damnationis . Dicendum quod quaestio ista generalis est de omnibus in quibus A 114vb doctores contrariantur, et certum est quod in altero contrariorum in | 15 quibus est peccatum mortale, sicut est in tenere redditus ad vitam et C 111ra accipiendo ultra sortem, si hoc sit vere usura, super quo| variantur Bad. 148rB opiniones doctorum.| Et sunt circa eius dissolutionem tria advertenda: primo status doctorum, secundo rationes et fundamenta eorum, tertio condicio 20 B 150va V 73vb auditorum,| quos appello | omnes qui agere volunt secundum consilia alterius partis doctorum. H 135vb Primo status doctorum advertendus | est, quales inventi sunt in aliis determinationibus suis, utrum veraces, dubii vel mendaces secundum magis et minus, qualiter vivunt, si ostendunt se esse amatores 25 Zucc. 218va veritatis non tam sermone quam opere, qualiter | instructi sunt et illustrati in notitia eorum quae pertinent ad quaestiones terminandas, ABCDHPV 2 Utrum…7 sortem] Cf. supra, q. 32, lin. 7-12. | et] an scribendum si? | 11 mortalis ] moralis(!) A | 17 hoc] huc sed corr. sup. lin. al. man. B | sit] fit P | 18 opiniones] doctore add. sed exp. D | 19 Et] Etiam P | dissolutionem] dilectionem V | 20 et] in P | 23 advertendus] advertendum P | 25 si] et sed corr. sup. lin. al. man. B | 27 terminandas] determinandas PV 9 Qui…10 illo] Eccli. 3, 27. 421 QUAESTIO 33 qua affectione in determinando moveantur, qualia hactenus determinabant ipsi vel amici eorum ad quae sequitur forte vel non sequitur id quod nunc super proposita quaestione determinant, qualia consilia dare 30 super casum propositae quaestionis ipsi vel coniuncti eis dare consueBad . 148rD verunt. Facilius enim homines sententiant secundum talia.| Secundo rationes et fundamenta doctorum in sententiando respicienda | sunt, quorum rationes efficaciores et validiores et auctoritates P 107va Bad. 148rD expressiores.| 35 Tertio condicio auditorum, an sint litterati et discreti potentes discernere determinationes et eas comparare, an simplices quos oportet alteri parti credere, et etiam an utraque pars doctorum quoad omnia aequaliter nota est eis, an altera tantum. Et secundum hoc combinando praedicta varie tenentur conscientias suas ipsi auditores informare. Et 40 secundum hoc est aliquando uni peccatum mortale exponere se dubio illi et periculo, et non alteri. Si enim auditor peritus sit et novit statum doctoris qui sententiat contra partem periculosam habere omnes bonas condiciones praedictas aut plures ex eis quam alius, novit etiam rationes eius esse efficaciores et 45 expressiores auctoritates quas adducit, iste proculdubio exponens se illi periculo mortaliter peccat, quia quod agit non est ex fide sive conscientia , sed contra dictamen conscientiae et rationis rectae. Si vero auditor simplex sit non potens discernere doctorum determinationes neque condiciones praedictas circa doctorem qui stat 50 contra partem periculosam, sed novit probos esse illos qui sententiant contrarium, aut praesumit eos magis esse fide dignos, iste exponendo se illi periculo non peccat mortaliter, quia non reputat illud periculum, etsi sit in rei veritate. Quod si sit in rei veritate, licet non peccet exponendo ABCDHPV 29 vel1] ut V | ad] vel A | 30 nunc] non D | proposita] praeposita D | 31 casum] casu CHP | propositae quaestionis] inv. PV | 33 rationes] ratione P| et] in P | 39 combinando] conf. V | 41 exponere] componere PV | 43 enim] non del. et in i. m. al. man. B | sententiat] efficiat et sententiat i. m. al. man. B | 44 praedictas] praedictans sed corr. sup. lin. al. man. B | 45 etiam] et add. B| esse] esset sed corr. B | efficaciores] efficaciones(!) B | 47 mortaliter] morte enim(?) sed corr. sup. lin. al. man. B | 48 dictamen conscientiae] dicta tamen scientiae V | conscientiae] scientiae AP | conscientiae et] scientiae BDH | et] om. C | 49 discernere] discere V dicere P | 50 condiciones] condiciores(!) sed corr. sup. lin. al. man. B | praedictas] praeducens(?) sed corr. sup. lin. al. man. B| circa] contra sed exp. et circa i. m. B | 51 esse] esset B | esse illos] inv. PV | qui] quemdam(?) V | sententiant] sententiavit sed corr. A | 52 iste] se B | se] scr. sed del. B | 53 illi] illo C(sed corr...