Doodgewone woorden: NS-taal en de Shoah

Dankwoord

11 Dankwoord In tegenstelling tot de geneeskunde, “een discipline die bekendstaat om de baardeloosheid van haar coryfeeën”1 , zoals Sherwin Nuland het in zijn overzichtswerk van de westerse geneeskunde uitdrukte, is het pantheon der geschiedschrijvers in hoofdzaak gevuld met kromgebogen en bebrilde grijsaards. Historische inzichten rijpen nu eenmaal erg langzaam en vaak lijkt een heel mensenleven niet te zullen volstaan om een stevig theoretisch kader te enten op de schijnbaar oneindige gegevenschaos. Ook de voorliggende studie is niet meer dan een stap in de richting van diepere inzichten en complexere verbanden, het begin van een speurtocht die nooit helemaal zal worden voltooid. Maar de jongste jaren werd een deel van de weg in een grotere versnelling afgelegd, mede dankzij de raad en de praktische richtlijnen van talrijke deskundigen uit diverse wetenschappelijke disciplines. Mijn welgemeende dank gaat in de eerste plaats uit naar de promotor van mijn proefschrift (waarop dit boek ook gebaseerd is), prof. dr. Georgi Verbeeck, die mij acht jaar lang op een hartelijke én professionele manier begeleidde en daarbij steeds het evenwicht wist te bewaren tussen de onontbeerlijke vrijheid van de auteur en de noodzakelijke betrokkenheid van de mentor. Ik dank tevens de professoren Kurt Feyaerts, Anke Gilleir, Christiane Stallaert, emeritus Ludo Abicht, Marnix Beyen, Jean Goossens en Patrick Pasture, die mij wegwijs maakten in het eindeloze doolhof van de geschiedenis, linguïstiek, psychologie en filosofie, en die mij door de nauwkeurige lectuur en becommentariëring van een werk dat lijviger is geworden dan aanvankelijk was voorzien voor al te snelle veralgemeningen hebben behoed. Het werk was lang en bijwijlen uitputtend. Voor hun morele steun dank ik ook de professoren Marc Verbeke, Chris Depaepe, Rob Devos, Leen Van Molle, Lieven Vandekerckhove, Karl Verstrynge en Louis Vos, die mij steeds aan de mooiste kanten van het academische werk herinnerden. 1 Nuland, Artsen. Een biografie van de geneeskunde, 173. doodgewone_woorden_26052010.indd 11 26/05/10 10:22 12 Dankwoord Dank ook aan Marike Schipper (Universitaire Pers Leuven), die de omvorming van het manuscript tot een leesbaar en goed ogend eindproduct in goede banen leidde. Mijn erkentelijkheid gaat tevens uit naar Rik Hemmeryckx, voor de zorgvuldige lectuur van mijn artikelen en zijn betrokkenheid bij het onderzoek, naar de medewerkers van de ‘Stichting Auschwitz in Gedachtenis’ (die mij in 2009 tevens de ‘Prijs van Verdienste van de Stichting Auschwitz – in herinnering aan Richard Sufit’ toekenden ), van het ‘Studie- en Documentatiecentrum Oorlog en Hedendaagse Maatschappij’ en van de vele archieven en algemene en gespecialiseerde bibliotheken waarop ik in de loop van mijn onderzoek een beroep heb kunnen doen. Dank aan Stijn Verleyen, voor het stevige intellectuele vangnet, de vruchtbare discussies en vooral voor de onmisbare vriendschap, en aan alle goede vrienden die een deel van het wordingsproces hebben meegemaakt en ondersteund. Dank aan de collega’s voor de vele blijken van sympathie en interesse voor een werk waarvan ze de concrete inhoud gedurende vele jaren nooit te horen kregen. Dank ook aan mijn talrijke studenten, voor hun gretigheid, hun waardering en hun nieuwsgierigheid – zonder hen had de speurtocht naar het verleden een stuk minder charme. Tot slot gaat mijn erkentelijkheid ook uit naar mijn familie, voor de volgehouden steun in woelige tijden. In het bijzonder dank ik mijn vader, Willy Van Samang, die mij de liefde voor geschiedenis en het belang van gedegen kennis, rechtvaardigheid en goed gefundeerde standpunten bijbracht. In het besef dat levens ongewild hun eigen kronkelige paden volgen kan ik enkel met deemoed en dankbaarheid Jacques Brels woorden voor zichzelf laten spreken: “On n’était pas du même bord, on n’était pas du même chemin, mais on cherchait le même port.” Enkele dierbaren konden helaas niet meer in het dankwoord worden opgenomen. De écht aandachtige lezer zal ze echter terugvinden op elke bladzijde. doodgewone_woorden_26052010.indd 12 26/05/10 10:22 ...