Georgian Poetry: Rustaveli to Galaktion

Nikoloz Baratashvili

28 GEORGIAN POETRY: RUSTAVELI TO GALAKTION ნიკოლოზ ბარათაშვილი ფიქრნი მტკვრის პირას წარვედ წყალის პირს სევდიანი ფიქრთ გასართველად, აქ ვეძიებდი ნაცნობს ადგილს განსასვენებლად; აქ ლბილს მდელოზედ სანუგეშოდ ვინამე ცრემლით, აქაც ყოველი არემარე იყო მოწყენით; ნელად მოღელავს მოდუდუნე მტკვარი ანკარა და მის ზვირთებში კრთის ლაჟვარდი ცისა კამარა. იდაყვ-დაყრდნობილ ყურს უგდებ მე მისსა ჩხრიალსა და თვალნი რბიან შორად, შორად, ცის დასავალსა! ვინ იცის, მტკვარო, რას ბუტბუტებ, ვისთვის რას იტყვი? მრავალ დროების მოწამე ხარ, მაგრამ ხარ უტყვი!.. არ ვიცი, ამ დროს ჩემს წინაშე ჩვენი ცხოვრება რად იყო ფუჭი და მხოლოდა ამაოება?.. მაინც რა არის ჩვენი ყოფა — წუთისოფელი, თუ არა ოდენ საწყაული აღუვსებელი? ვინ არის იგი, ვის თვის გული ერთხელ აღევსოს, და რაც მიეღოს ერთხელ ნატვრით, ისი ეკმაროს? თვითონ მეფენიც უძლეველნი, რომელთ უმაღლეს არც ვინღა არის, და წინაშე არც ვინ აღუდგეს, რომელთ ხელთ ეპყრასთ უმაღლესი სოფლის დიდება, შფოთვენ და დრტვინვენ და იტყვიან: «როდის იქნება, ის სამეფოცა ჩვენი იყოს?» და აღიძვრიან იმავ მიწისთვის, რაც დღეს თუ ხვალ თვითვე არიან!.. თუნდ კეთილ მეფე როდის არის მოსვენებული? მისი სიცოცხლე: ზრუნვა, შრომა და ცდა ქებული; მისი ფიქრია, თუ ვით უკეთ მან უპატრონოს თავისს მამულსა, თვისთა შვილთა, რომ შემდგომსა დროს NIKOLOZ BARATASHVILI 29 Nikoloz Baratashvili On The Banks of the Mitkvari I thought the river’s flowing might help me erase a little sadness. I was looking for a place to rest, where I could weep and in my tears find peace. Alas, the river’s babble made my grief increase: I tried to see beneath its swells as it swept by, but all I saw there was the glittering azure sky. I watch you go, Mitkvari, around the river bend. I see the far off place the sky comes to an end. I wonder who you’re talking to, and what you’re saying— Is too much past what makes you speechless in your praying? When I was younger, watching, you seemed to say to me that life is useless suffering, and all is vanity. Our life is soon distilled into mortality. We dream that we’ll stay filled—but that can never be. Will one who’s had desire satisfied and stilled go on through life contented with having once been thrilled? Even the most powerful, a mighty king, a man who’s proved invincible, whom no one’s better than— who rules supreme, holding the world within his hand, may, alarmed, begin a grumbling demand— When will that land be ours? He seeks for all he’s worth more land, and then the next day’s buried in that earth. And once the world’s passed by, into eternity— Who will remain to tell his tale, who will that be? We’re all here in the world so it behooves us all to live in harmony and listen for its call. 30 GEORGIAN POETRY: RUSTAVELI TO GALAKTION არ მისცეს წყევით თვის სახელი შთამომავლობას!.. მაგრამ თუ ერთხელ უნდა სოფელს ბოლო მოეღოს, მაშინ ვიღამ სთქვას მათი საქმე, ვინ სადღა იყოს?.. მაგრამ რადგანაც კაცნი გვქვიან — შვილნი სოფლისა, უნდა კიდეცა მივდიოთ მას, გვესმას მშობლისა. არც კაცი ვარგა, რომ ცოცხალი მკვდარსა ემსგავსოს, იყოს სოფელში და სოფლისთვის არა იზრუნვოს! – 1837 NIKOLOZ BARATASHVILI 31 All men who live within the world should try to love it, which means the worthy in this world take good care of it. Even a devoted king can never rest, His life is work and worry—he is always pressed. His thought is on the things he needs to do to best protect his land and children so that when he dies they don’t curse him and the ground in which he lies. – 1837 32 GEORGIAN POETRY: RUSTAVELI TO GALAKTION საყურე ვითა პეპელა არხევს ნელნელა სპეტაკს შროშანას, ლამაზად ახრილს, ასე საყურე, უცხო საყურე, ეთამაშება თავისსა აჩრდილს. ნეტავი იმას, ვინც თავისს სუნთქვას შენსა ჩრდილშია მოიბრუნებდეს! შენის შერხევით, სიო-მობერვით გულისა სიცხეს განიგრილებდეს! ჰოჲ, საყურეო, გრძნებით ამრევო, ვინ ბაგე შენს ქვეშ დაიტკბარუნოს? მუნ უკვდავების შარბათი ვინ სვის? ვინ სული თვისი ზედ დაგაკონოს? – 1839 NIKOLOZ BARATASHVILI 33     Earring It swings like a butterfly, like a lily stretching high, spotless lily, sunny day, just so her earring, exotic earring, has begun a shadow play If I could just be the one exotic he who in your shade finds rest complete— your gentle swing, a draft in spring, would cool my heartfelt heat. Your pendulum bright fills me with delight. Who sweetens his lips near the arc you trace with your jeux d’esprit? Who drinks immortality, binding you with his strong embrace? – 1839 34 GEORGIAN POETRY: RUSTAVELI TO GALAKTION მერანი მირბის, მიმაფრენს უგზო-უკვლოდ ჩემი მერანი, უკან მომჩხავის თვალბედითი შავი ყორანი! გასწი, მერანო, შენს ჭენებას არ აქვს სამძღვარი, და ნიავს მიეც ფიქრი ჩემი, შავად მღელვარი! გაკვეთე ქარი, გააპე წყალი, გარდაიარე კლდენი და ღრენი, გასწი, გაკურცხლე და შემიმოკლე მოუთმენელსა სავალნი დღენი! ნუ შეეფარვი, ჩემო მფრინავო, ნუცა სიცხესა, ნუცა ავდარსა, ნუ შემიბრალებ დაქანცულობით თავგანწირულსა შენსა მხედარსა! რაა, მოვშორდე ჩემსა მამულსა, მოვაკლდე სწორთა და მეგობარსა, ნუღა ვიხილავ ჩემთა მშობელთა და ჩემსა სატრფოს, ტკბილმოუბარსა; საც დამიღამდეს, იქ გამითენდეს, იქ იყოს ჩემი მიწა სამშობლო, მხოლოდ ვარსკვლავთა, თანამავალთა, ვამცნო გულისა მე საიდუმლო! კვნესა გულისა, ტრფობის ნაშთი, მივცე ზღვის ღელვას, და შენს მშვენიერს, აღტაცებულს, გიჟურსა ლტოლვას! გასწი, მერანო, შენს ჭენებას არ აქვს სამძღვარი, და ნიავს მიეც ფიქრი ჩემი, შავად მღელვარი! ნუ დავიმარხო ჩემსა მამულში, ჩემთა წინაპართ საფლავებს შორის, ნუ დამიტიროს სატრფომ გულისა, ნუღა დამეცეს ცრემლი მწუხარის; შავი ყორანი გამითხრის საფლავს მდელოთა შორის ტიალის მინდვრის, და ქარისშხალი ძვალთა შთენილთა ზარით, ღრიალით, მიწას მამაყრის! NIKOLOZ BARATASHVILI 35 “Merani” (Pegasus) My Merani gallops on—through the trackless night we fly, rushing past a raven’s croaking, his unblinking evil eye. Oh, Merani, gallop onward with your great unbounded ease— Undo all my blackest thoughts—send them winging to the breeze! Cleave the wind and split the water, racing on without a goad, Onward fly in rushing gallop, shortening the lengthy road. Winged steed, don’t spare yourself, race on in storm and stinging sun. Don’t let your selfless tired rider by your pity be undone. It wasn’t hard to leave my land, to leave friend after faithful friend, to tell the one I love goodbye, and never see my home again. It doesn’t matter, night or day, or even which strange land I see. I only share myself with stars, and all the stars can go with me What I have left of love inside, I soon will cast into the sea and find a new love in the way you boldly, wildly, carry me… Oh, Merani, gallop onward with your great unbounded ease— Undo all my blackest thoughts—send them winging to the breeze! It doesn’t matter that I won’t be buried in the family tomb, or that my sweet won’t mourn for me, not knowing of my foreign doom. A black-eyed raven in a wasteland—he will dig my grave, I know. My bones will soon be covered when the roaring wind begins...