In lieu of an abstract, here is a brief excerpt of the content:

Javier Castellanos Martínez Sierra Zapotec Javier Castellanos Martínez. Photographed at Monte Albán, Oaxaca. Javier Castellanos Martínez was born on September 20, 1951, in the community of Yojovi, Sierra Zapoteca, Oaxaca. He is a cultural promoter for the Oaxaca Regional Popular Cultures Office. In 1982 he was declared winner of the ‘‘Monographs on Corn’’ contest sponsored by the National Museum of Popular Cultures. He has been a grantee of the National Fund for Culture and the Arts in Indigenous Languages . Castellanos Martínez has published several audio recordings of Zapotec-language songs. In 1994 he published the first Indigenous-language novel in Mexico, Wila che be ze lhao/Cantares de los vientos primerizos (Songs of Bezelhao) in Editorial Diana’s Letras Indígenas Contempor áneas series. In 2002 he was awarded the national Nezahualc óyotl Prize for Indigenous-Language Literatures. Javier Castellanos Martínez nació en el estado de Oaxaca, en la comunidad de Yojovi, de la Sierra Zapoteca, el 20 de septiembre de 1951. Es promotor cultural en la Unidad Regional de Culturas Populares en Oaxaca. Fue ganador del concurso ‘‘Monografías sobre el maíz’’ que realizó el Museo Nacional de Culturas Populares en 1982. Fue becario del Fondo Nacional para la Cultura y las Artes en Lenguas Indígenas. Ha editado varios audios con letra y música de cantos en idioma zapoteco. Publicó en 1994 la primera novela en lengua indígena de México, Wila che be ze lhao/Cantares de los vientos primerizos en la colecci ón Letras Indígenas Contemporáneas de Editorial Diana. En 2002 recibió el Premio Nezahualcóyotl de Literatura en Lenguas Indígenas. 155 [3.17.150.89] Project MUSE (2024-04-25 00:45 GMT) Wila che be ze lhao Javier Castellanos Martínez Sierra Zapotec1 [From Wila che be ze lhao/Cantares de los vientos primerizos: Novela zapoteca, selections from Chapter 5, ‘‘Ki Guneo Guchhope ,’’ pp. 88–89, and Chapter 6, ‘‘Ki Guneo Goyone,’’ pp. 107–111. Colección Letras Indígenas Contemporáneas. Mexico City: Editorial Diana/CNCA/DGCP, 1994.] Ku Guneo Guchhope Kate xtawanda ka blerhe’e do nhirha kerhe nachho nha godee yelazi dan zjanhua benextirha2 ka. Kerhe schaa goka kate blerhakze do nhite, ka nhan goka nha gozorhao chhaza nha chhosekorha da chhelyalljenhe lee, nha llda’on kate lee chhelyalljenhe nha chhelixjoen xlatje; nha kate kebe chhelyalljenhe kan teze chhelixjoen, kate nhan gochhe yane bia nagan chholchibe bedon llbian nha chholsebilleba nha chhelotoeba nha bextee cheba nha llda’o. Izanhe, llin kanhi belon xtaochhogorha ka kuenll goka banhe, nha nhigaxkan dekze yela ban, yogote yelli ki sjazuaze baya, la bene xtirha sjazuallwe gaka gaka yolsenhitie da nhaka yelachhjalirhalle chechho, nhakaxha: yogote beneyelle nabage’e gogawe’ bxoze che ka; yogote bene yelle shiabeate yelonhe toxhen yelachhjalirhalle che bene xtirha ka, yogo lekze kebe nho zua wen chhaka ki. Kan chhakallwa dote yelle, kate golen wedila yelle xhon3 ka. Bene xhon4 golechogorhalle tege yolrhage bene xtirha ka, bene yelle Ljaxilla,5 len golebiarhao, belon tipe yichja-laxdawe nha be ze che da xtaochhon gokarhen lee, wentika ba zeja xbaba chen,ba goledee dote naga lla bene yelakarhen lee, ja’ke yelle xidsa6 ka, ja’ke yelle rhache ka, kanhan goka kate belrhe’ee do nhite. Gaka tika golaka che xtaochho gorha ka, nhakaxha golenesnenhe gan lla yane bene brhao ka, bene wechogorhalleka. Danhan kate belrhaa Gobeza che ka, kebekze garha jke, to weli belonhe blerhe’e rhille da xtawa ka. Kanhan goka yela bene byo chie, nha bchixe kuinhe dan chaka lawe rhallie lo llan, nha benkze ka da gozekenhe yela chhakarhen ljuelle. Katekze godee wedila den chhaka kate nha. Kate ba bebe shis kate nhachha belrhaa soldado che bene xtirha, kate nhachha dalexi’e da xtawa nha golechi’e lee Lachewize,7 to shesherha belrhe, kege nho gokebe’e belvhise lee. Nha kuenll ka nho goserhaa lee tonheza nha bolche’e xhneze, lee xkan sjanalaga benan byinha nha da xtawanda zeje ni’aze; nha golke nhezan zeja yelle mixhe, belshinte Yarharhja8 nha goledie yelle ka nazi TabaaYaxhobe ,9 nha ba sjalla yeto kue soldado chelbeze lee che chjalesanhe lee Lachewize; nha kaze nhaka costumbre che yelle kanhi chhja’ke chhjaleyue bene kan chheleche xtirha ka. Kan goka nha bshin to ndogorha chhi’e lee: ‘‘Chhu’a yego chhe’la nha nhela lbaa naga chala techho che llinchho Lachewize, nhanche chakarhallo’o yerhao, sjalla chhu’a yego ka chhe’la bene yelakarhenhe lhue.’’ Kate golesa’ke yelle Tabaa-Yaxhobe nha bolozocheje...

Share