In lieu of an abstract, here is a brief excerpt of the content:

  • Manan imanarunpaschu
  • Fredy Amílcar Roncalla

Nació en 1953 en Apurimac, Perú. Es un artesano y escritor autodidacta residente desde hace tres décadas en el área de Nueva York. Su interés son las poéticas indígenas originarias desde un punto de vista andino postmoderno. Practica la escritura trilingüe quechua, español, inglés. Es autor de: Canto de pájaro o invocación a la palabra (Ithaca NY, 1984. Buffon Press), Escritos Mitimaes: hacia una poetica andina postmoderna (New Paltz, New York, Barro Editorial Press. 1988), Hawansuyo ukun words (Pakarina ediciones / Hawansuyo. Lima, 2014), Revelación en la Senda del Manzanar: Homenaje a Juan Ramirez Ruiz. (Pakarina ediciones / Hawansuyo. Lima 2014), además de numerosos ensayos, relatos y poemas en diversas revistas y medios. Dirige Hawansuyo.com, una revista editada desde el archipiélago virtual andino postmoderno.

Luego de reflexionar, acaso abusando los plazos de la invitación de la Revista Diálogo, en torno a los “cinco puntos cardinales de la literatura indígena contemporánea”, y entendiendo esos puntos como espacios discursivos, hago entrega de un breve relato en quechua donde se cuenta la visita de dos poetas beatniks al Perú. De cómo el poeta hombre deja huellas mitologizantes en la literatura peruana subsiguiente, mientras que de Janinne Pommy Vega se habla y se conoce poco, pese a haber sido viuda de un peruano y vivir un año de reclusión en Taquile. Se dice también que al final no pasó nada extraordinario el día que conocí a Allen Ginsberg en Mosoq York. Este relato fue inicialmente escrito en inglés, luego traducido al español. Esta versión quechua por el autor se presenta a la revista con la convicción de que el más importante horizonte creativo de la literatura en lenguas indígenas es el espacio urbano y postmoderno. Ha llegado el momento de trascender la alteridad, y dejar de vernos a nosotros mismos como minusválidos creativos y estéticos, siempre necesitando la traducción cultural del otro y hacia el otro. Somos creadores y no mercancías cognitivas. Siguiendo la pautas de las revistas Atuqpa Chupan, Kallpa y de Pablo Landeo, este relato se publica en quechua sin las versiones en inglés <http://hawansuyo.com/?s=nothing+happened> o en español <http://hawansuyo.com/2015/03/11/no-paso-nada-fredyroncalla/>.

Manan imanarunpaschu

Mana miki taytachakunaqa ni hanaq pachapi, ni Saint Marks Placepi, ni Lower East Sidepi, ni kaypipas waqpipas rumbachata kusikusqanku rayku tusukurqankuchu.

Ñam Harlempi unaychaña tiyachkarqani, huq cine willanakuytapas, mayqenpipas huq iskay qamutayta qespichistin. Chikachallatam, mana munasqay hina. LLaqtapi guerramantaqa achka noticikunata, tukuy imaymana chanin mana chanin postmoderno hamutaykunata liyispataq tunpachallata poesiyata waqtarqani. Killan killan ni huq bersuchallatapas qellqarqanichu.

Chay pachataq Village Voiceqa miski liyina, sunqu kumuykachaq, kasqa. Huq kuti poesía maratón Saint Marks Churchipi kanqa ninku.

Hikutaylla rirqani. Chaypin achkallaña poetakuna qellqasqankuta liyiykachasqaku. Chawallam inglisniy kachkaptin man nisyutachu intidirqani. Pero huq runachataq miskita tukuy sunqunwan chika poemachata liyirqa, huqnin poetataq huq uptownman riq runamanta rimarirqa, imas sapa iskinapi pasasqanmanta willaykuspa.

Hinaspañataq samaykunku. Chaymi huq mana chuqchayoq wirasapa runacha muchilantin qespirimun. “Hi Allen” nispa muchanakustin [End Page 193] napaykunku huq qariwan. Ratuchalla iskay kinsa runawan rimarispa ripukuntaq.

Kaqmanta achka horastaraq poesiyankunata liyirqaku hasta uptown runaqa qaku wasiyman nisqankama. Chayqa Tompkins Squarellapi karqa. Wasi hinacha chay fiestaqa sumaq traguchayoq, takichayoq, nicotinachayoq, rimanakuychayoq chiki kanqa nispa nirqani. Pero manan chaynachu qayma fiestaqa kasqa. Rimaylla rimarqaku llapan poetakunaqa, negociante hinalla. Bohemio kawsay Manhatanpi kaptinqa maypiraq karqa.

Kinsa tawa punchwmanta huq fiestapi riqsisqay hippie poetawan picnicta ruwarqaniku. Houston streetmanta hasta Battery Parkman omnibusta ichirqaniku. Maman allinchu chay fiesta karqa niptiy payqa tumpachata kusichiwarqa. Ñam allinlla kakuchkaptiy huq Peruman riq qollana beatink poetamanta willarqani. Imayna Limapi huq machu poetwan huñunakusqankumanta, haykayna Cuscoman, montañaman Ayawaska maskaq risqanmanta.

Hinaspan, unaymantaña, huqnin beatnick poetataq Woodstockpi resirqani peruana amigay rayku. Peruman rinan yachachkaptin huq manuscritutam qumuwarqa Limapi poesía editorman qunaypaq. Payqa peruanu pintor Fernando Vegapa viudam karqa. Awaq runakuna, Titikaka qochapa chawpinpi kaq Taquilepi sapachallam huq wata yachasqa. Chay kikin Tikiqaqa qochamanta qaparispas Inkakuna hasta Cuskukama riqkus riki. Chay raykuchá kastillanupi libruchanta qellqarqa. Mayqen kuchupiraq wasiy ukupi chay librocha kapuwachkan...

pdf

Share